Fobia

fobia - zaburzenie o charakterze lękowym, polegające na odczuwaniu irracjonalnego, niemożliwego do opanowania, niewspółmiernego do zagrożenia lęku przed określonymi przedmiotami lub zjawiskami. Fobie są zaburzeniami w znacznym stopniu utrudniającymi codzienne funkcjonowanie. W skrajnych przypadkach mogą zupełnie je uniemożliwiać.

Nie należy mówić o fobii, kiedy strach jest uzasadniony i występuje w rozsądnym, niezbyt nasilonym rozmiarze. Dla przykładu - większość osób, przebywając na dużej wysokości przeżywa strach, który jest zupełnie zrozumiałym i uzasadnionym zjawiskiem, bo duża wysokość, zwłaszcza przy braku niezbędnych zabezpieczeń, niesie ze sobą rzeczywiste niebezpieczeństwo. Faktyczna fobia wysokości oznacza jednak lęk tak nasilony, że w wielu przypadkach uniemożliwia nawet wejście na drabinę w warunkach domowych.

Do najczęściej spotykanych fobii należą:

akrofobia – lęk przed dużą wysokością,

arachnofobia – lęk przed zwierzętami z gromady pajęczaków. Co ważne, niekoniecznie tylko przed pająkami, jak się potocznie przyjęło, ponieważ inne pajęczaki wyglądają często bardzo podobnie do pająków i przeciętny obywatel nie odróżnia ich od siebie - arachnoidea (lub arachnida) to po łacinie pajęczaki, podczas gdy pająki to araneina,

myzofobia – lęk przed brudem, występujący często w szerszym psychopatologicznym kontekście nerwicy obsesyjno – kompulsywnej,

nozofobia – lęk przed określoną chorobą, zazwyczaj taką, o której w danym momencie dużo się mówi (w naszych czasach często AIDS, jakaś postać raka, choroba popromienna itp.),

nyktofobia – lęk przed ciemnością,

hydrofobia – lęk przed wodą,

tanatofobia – lęk przed śmiercią,

agorafobia – lęk przed otwartą przestrzenią (jak rynek, plac, stadion itp.). Agorafobia jest szczególnym rodzajem fobii, ponieważ w gruncie rzeczy ma podłoże społeczne – osoba cierpiąca na agorafobię często tak naprawdę obawia się nie tyle samej otwartej przestrzeni, co tłumu, który można tam spotkać i ewentualnej ekspozycji na szeroko rozumiany „widok publiczny”.

Należy dodać, że tzw. „fobie w czystej postaci” występują raczej rzadko, zazwyczaj są bowiem elementem szerszego obrazu klinicznego nerwicy. 

W okresie mody na fobie (i szerzej - na zaburzenia psychiczne) rozpoznawano dziesiątki, a wreszcie setki najrozmaitszych, specyficznych, a często zwyczajnie absurdalnych postaci fobii (lęk przed klamką od drzwi, lęk przed pudełkiem zapałek i inne, podobne idiotyzmy).

Tak naprawdę należy zawsze zachowywać zdrowy rozsądek w formułowaniu wszelkich diagnoz i nie popadać w przesadę w wymyślaniu coraz to nowszych kategorii diagnostycznych (w czym, rzecz jasna, przodują Amerykanie).